De loonaangifteketen is een samenwerkingsverband van de Belastingdienst, UWV en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Voordat de loonaangifteketen in 2006 werd ingesteld, moesten inhoudingsplichtigen 2 keer aangifte doen: 1 keer voor de loonbelasting bij de Belastingdienst en 1 keer voor de afdracht van socialeverzekeringspremies bij UWV. De loonaangifteketen is ingesteld om de administratieve lasten voor inhoudingsplichtigen te verlichten en de uitvoeringskosten voor afnemers van gegevens te verminderen. Sinds de introductie van de Wet administratieve lastenverlichting en vereenvoudiging in de socialeverzekeringswetten (Walvis) en de Wet financiering sociale verzekeringen (Wfsv) in 2004 zijn de loonbegrippen voor loonbelasting en premies zo veel mogelijk gelijkgetrokken, en kunnen UWV en Belastingdienst sinds ruim 10 jaar gebruikmaken van praktisch dezelfde gegevens. Doordat ook het premieloon en het socialeverzekeringsloon zijn gelijkgesteld, zijn de loongegevens die worden gebruikt om de premieafdracht te berekenen ook bruikbaar voor de berekening van het dagloon. Dit is een rekeneenheid die aan de basis ligt van elke socialeverzekeringsuitkering. De gegevens die nodig zijn voor de berekening van loonbelasting en premies zijn samengebracht op 1 aangifte. Werkgevers en uitkeringsinstanties doen elke maand of elke 4 weken aangifte over de door hen uitbetaalde lonen en uitkeringen bij de Belastingdienst, die daarvoor 1 loket heeft ingericht. Werkgevers hoeven dus niet meer bij verschillende overheidsorganisaties dezelfde informatie aan te leveren. De aangifte bevat zowel collectieve loongegevens op het niveau van de inhoudingsplichtige, als nominatieve gegevens over elke individuele werknemer. De Belastingdienst gebruikt de collectieve gegevens voor de berekening van loonbelasting en premies. De nominatieve gegevens van de werknemer stuurt de Belastingdienst door naar UWV, die deze gegevens vervolgens opneemt in de polisadministratie.

Polisadministratie

De polisadministratie bevat daardoor de gegevens van alle Nederlanders die inkomen uit arbeid en/of uitkeringen ontvangen: werknemers, uitkerings- en pensioengerechtigden. Eind 2018 ging het om 20,4 miljoen inkomstenverhoudingen van 13,3 miljoen mensen. UWV gebruikt deze gegevens niet alleen voor de eigen uitkeringsvaststelling. Ze zijn voor veel uitvoerende instanties van belang, omdat ze nodig zijn voor bijvoorbeeld het berekenen van toeslagen en pensioenpremies, het voorkomen van fraude, of het subsidiëren van bepaalde typen arbeid. UWV verstrekt deze gegevens voor hergebruik binnen de grenzen van de privacybescherming. UWV gebruikt de polisadministratie ook om onrechtmatig gebruik van publieke middelen en overheidsvoorzieningen te voorkomen en bestrijden. We voeren daarom regelmatig analyses uit op de polisadministratie. Met risicoprofielen kunnen we (mogelijke) fraude vaststellen op basis waarvan we gerichte handhavingsactiviteiten inzetten. Ook voeren we naar aanleiding van externe meldingen themaonderzoeken uit, gericht op een specifieke uitkeringswet, risico of fraudevorm.

Hergebruik van gegevens

Ongeveer € 160 miljard aan belasting‑ en premieopbrengsten, meer dan 60% van alle ontvangsten van de Belastingdienst, komt binnen via de loonaangiften die werkgevers, uitkeringsinstanties en pensioenverstrekkers indienen. UWV verstrekt op basis van de loonaangiftegegevens maandelijks ruim 1 miljoen uitkeringen in het kader van de WW en arbeidsongeschiktheidswetten. Jaarlijks vinden meer dan 20 miljard gegevens hun weg naar een grote schare afnemers. De gegevens die de keten voortbrengt, worden onder andere gebruikt om het burgers gemakkelijker te maken om aan hun verplichtingen te voldoen en gebruik te maken van hun rechten. Voorbeelden zijn de vooraf ingevulde aangifte voor de inkomstenbelasting en de vooraf ingevulde aanvraagformulieren voor uitkeringen.

Werking van de loonaangifteketen

Voor een objectieve beoordeling van het functioneren van de loonaangifteketen is een gezamenlijk normenkader ontwikkeld. 4 van de 7 normen (norm 2 tot en met 5 uit de tabel) hebben betrekking op de logistieke gegevensverwerking binnen de Belastingdienst en UWV. Voor de overige 3 processtappen in de loonaangifteketen (norm 1, 6 en 7 uit de tabel), die buiten het normenkader vallen, geldt dat de loonaangifteketen zich maximaal moet inspannen om de kwaliteit van deze gegevens te borgen en misbruik en oneigenlijk gebruik te voorkomen. Om de werking van de loonaangifteketen te kunnen borgen, is het niet alleen nodig dat de logistieke gegevensverwerking in de keten op orde is. Ook het succesvol implementeren van wet- en regelgeving en het verwerken van (de consequenties van) proces- en systeemontwikkelingen zijn hierbij van belang. De loonaangifteketen heeft, net als in voorgaande jaren, in 2018 voldaan aan de eisen van het normenkader.